Kovit-19, Dünya Ekonomisi ve İşsizlik II

Mohammad Nadimur Rahman*

Korona Virüs günümüzdeki en büyük pandemi olarak sayılmaktadır. Bu pandemi COVID-19 olarak tanımlanmaktadır. Bu pandemi 2020 dönemi başlamadan önce ortaya çıkmıştır. 2020 dönemi başladıktan sonra bu pandemi yavaşça her ülkeye sarmaktadır. Sonuçta insanlar her gün hasta olmaktadır. Yaşlı ve kronik hasta olanlar bu virüsten yakalanırsa kendi hayatının kayıp olmasının şansı çok yüksektir. Bu pandemi kontrol edilmesi için Türkiye de dahil olmak üzere farklı gelişmiş ülkelerde aşı icat edilmiştir. Ancak bu aşı her yere ulaşmak için biraz fazla zamana ihtiyacı gerekmektedir. Aynı zamanda bu aşının uzun dönem etkisi üzerindeki tartışma hala devam etmektedir.

Kovit-19 pandemi nedeniyle hem sosyal hem de ekonomik sıkıntı ortaya çıkmıştır. Bu pandemi yüzünden daha fazla insanlar kendi işlerini bırakıp evde kalmayı tercih etmiştir. Bundan dolayı COVID-19 nedeniyle bütün dünya ekonomik sıkıntıya çıkmaktadır. IMF raporuna göre 2020 yılında dünya ekonomik büyümesi yaklaşık %3 artmasına planlanmıştır. Maalesef pandemi nedeniyle bu oran ters olacaktır. Dünya ekonomik büyümesi %3 artması yerine %3 düşeceği beklenmektedir. Aynı zamanda Amerika ve Avrupa Birliği'nde işsizlik yaklaşık %10 yükselteceği beklenmektedir. Bu işsizlik pek çok lokanta, taşımacılık ve turizm sektörüne iş yapan insanlar üzerine gösterilmektedir.

Pandemi nedeniyle gelişmekte olan ülkelerdeki insanlar daha sıkıntıya çıkacaktır.  Bazı iktisatçılara göre bu ekonomik sorunların kısa dönemdeki çözülmesi paranın dolaşmasıdır. Bu durumda daha fazla gelir alan insanlar iş kaybedenlere yardım etmelidir. Aynı zamanda bazı ülkedeki hükümet kendi insanlar için teşvik paketini açıklamıştır. Buna göre Japonya yaklaşık 550 milyar USD ve Avrupa Birliği 599 milyar USD teşvik paketini açıklamıştır. Bu paket açıklandığından dolayı kısa süre için vatandaşların yaşam standartları iyileşebilir. Ama uzun dönem makro perspektiften ekonomiye büyük bir zarar ortaya çıkacaktır. Çünkü üretim azalır, insanların kendi işten ayrıldığı için yatırım şansı çok düşmüştür. Bu durumda ülke hükümet tarafından açıklanan teşvik paketlerinin uygun şeklinde yatırım yapmanın imkânı bulunmalıdır. Ayrıca turizm sektöründeki ekonomik zararın çözülmesi için alternatif ekonomik politikaları elde edilmektedir. Bu durumda doğrudan yabancı sermayenin daha fazla arttırılması gerekmektedir. Aynı yeniliği gelişmesi meydana gelen ekonomik sıkıntıların çözülmesine çok katkı sağlamaktadır. Buna göre Ar-Ge sektöründe yatırımın artırılması gerekmektedir. COVID-19 pandemi devam ettiği sürece sosyal mesafe sürekli uygulanmalıdır. Bundan dolayı fabrika gibi sektörde nispeten az kişi emek vermenin şansını bulabildiği için üretim de nispeten az olacaktır. Sonuçta ekonomik büyüme daha fazla düşecektir. Bu halde teknoloji gelişip üretim verimliliğinin artırılması gerekmektedir.

Kovit-19 pandemi ortaya çıkınca sosyal mesafe uyması önemli meselelerinden biridir. Bunun nedeniyle fabrika ve küçük işlerde daha fazla işçi kullanılmadığı için çok işçiler çıkartılmıştır. Sonuçta daha fazla iş yapan insanlar işsizliğe düşmüştür. Bu sorunun çözülmesi için yeni ekonomik politikalarının ele alınması gerekmektedir. Bilgilere göre farklı ülkeler kovit olduğundan ekonomik şeklinde zarar olan vatandaşlara harçlık vermiştir. Ancak bu harçlık etkin bir şekilde dağıtılırsa bu hem vatandaşların uzun dönem ekonomik durumu hem de ülke ekonomik büyümeye önemli katkı sağlayacaktır. Mesela vatandaşlara hükümet tarafından verilen harçlıklar kendi evinin yanında veya köyde tarımsal üretim için kullanılırsa bu hem vatandaşların işsizlik durumunun çözülmesi hem de ülke tarım sektörü geliştirilecektir. Aynı zamanda bu tarım sektörünün geliştiğinden gelecek sanayi sektörü de geliştirilecek. Çünkü sanayi sektörü birçok şekilde tarım sektörüne bağlıdır. Üstelik bu işsizlik ve ekonomik sıkıntıların çözülmesi için AR-GE ve araştırma sektöründe daha fazla yatırım yapılması gerekmektedir.

*Doktora Öğrencisi (İktisat), Erciyes Üniversitesi