Sosyal Medya

TARİH

MERCİDABIK SAVAŞI VE MEMLÜKLER’İN YENİLGİSİ
06-09-2022 13:29
MOHAMED ABDULHAMİD
 
15’inci asrın sonlarında Osmanlı – Memlüklü ilişkileri kötüleşerek büyük bir açmasa girdi, Osmanlı sultanı ikinci Bayezit ve Memlüklü sultanı Kayıtbay’ın dönemlerinde iki taraf birbiriyle üç savaşa girişmişlerdir. Bu savaşlar yüzünden Memlük hazinesi 3 milyon altın dinarı kaybetmiş, iki tarafın binlerce askeri ölmüştü.

Osmanlılar, özellikle 1453 yılında İstanbul’un fethedilmesinden sonra kendilerini Memlüklerden daha güçlü gördüler. Memlükler, İslam'ın mukaddes yerleri Mekke ve Medine’nin korumasını ihmal etti, Akdeniz ile Kızıldeniz'de Portekiz’in varlığının artması sebebiyle islam dünyası tarafından Memlükler zayıf olarak görüldü. Üstelik Memlükler, İslam dünyasının yeni düşmanı, Sünni katili ve bazı batı ülkelerinin gizli müttefiki Safeviler ile işbirliği yaptılar. Bundan daha önemlisi Memlükler’in iç yapısı çok zayıftı ve Memlük emirleri arasında gerginlik çok yüksekti. Büyük Memlük emirleri Hayırbey ve Canverdi Gazali, Memlük devletindeki son gelişmeleri bildirmek amacıyla ilk olarak Osmanlı devletine mesajlar gönderiyorlardı. Memlük toprağının hızla ele geçirilmesini tavsiye etmiştiler.  Üstelik halk da  zulüm, aşırı vergi ve yaygın rüşvetten kurtarması için Osmanlılara durmadan mektup gönderiyordu.

Bundan daha tehlikesi Memlükler, son elli senede Osmanlı iç işlerine müdahale ederek bir tarafı daha çok destekliyordu. Mesela Memlük sultanı Kansu Gavri, isyan eden Osmanlı şehzadesi Korkut’a sürekli destek verdi. Bundan dolayı Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim sinirlenerek Memlükleri düşman ilan etti. Çünkü Memlükler Osmanlı devletinin bölünmesine çalışıyordu. Tüm bu sebepler iki devlet arasındaki düşmanlığı artırdı.

Sultan Selim Avrupa ülkeleriyle bir ateşkes imzaladıktan sonra devletin doğu sınırlarının Safeviler’den korunması, Doğu Andolu’da halka yönelik tüm saldırıların durdurulması ve çoğunluğu Sünni olan halk aleyhine Şiiliğin yayılmasına mani olmak, ayrıca Safeviler'in Bağdat'ı işğal etmesi ve büyük Sünni alimleri öldürmesi sebebiyle  Yavuz Sultan Selim Safevilere karşı harekete geçti ve 23 Ağustos 1514'te Çaldıran Muharebesi'nde muzaffer oldu.

Sultan Selim, Safevilerin başkenti Tebriz’e saldırmadan önce aynı mezhebe inandıkları ve İslam'ın kutsal şehirlerini korudukları için Memlük sultanı Kansuv Gavri’den yardım istedi. Ancak Memlük sultanı sadece yardım talebini reddetmedi, Safeviler ile savaşırken Osmanlı ordusunu arkadan vurmak için Şam’daki emirlerine talimat verdi.

Osmanlılar, Çaldıran Savaşı'nı kazandıktan sonra Sultan Yavuz Selim Memlükler ile Safeviler arasındaki ittifakın farkında oldu ve bunun için Memlük Sultan Kansu' ya bir mektup göndererek ‘Erkeksen Mercidabık’a gel savaşalım.’ dedi. Memlük sultanına bu tehdit bildirilince Selim ile savaşmak için ordusuyla baraber harekete geçti.

Osmanlılar ile Memlükler, 24 Ağustus 1516/ H 922 yılı Mercidabık’ın etrafında yüz yüze buluşarak neredeyse 8 saat süren bir savaşı yaklaşık 60 bin asker ve 300 toptan oluşan Osmanlı ordusu kazanırken top ile tüfek kullanmayan Memlükler ise mağlup olarak Sultanı da öldürüldü. Bu savaş neticesinde Biladu’l Şam, Mısır, Hicaz ayrıca Yemen gibi bölgeler Osmanlı tarafından ele geçirildi ve yaklaşık dört asır boyunca hakimiyeti devam etti.

Önemli olan nokta Memlüklerin, Osmanlıdaki askerî gelişmeleri fark etmeyerek İstanbul’un fethedilmesinden beri top ve tüfek kullanmalarına rağmen kendilerinin sadece kılıç ve at ile iktifa etmeleridir. Üstelik Safeviler'in Irak, İran ve Doğu Anadolu'da yaşayan Sünnilere yönelik saldırıları ve Şiiliği yaymalarına rağmen Osmanlılara karşı Memlükler, onlarla  ittifak kurmaya çalışmışlar.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.