Sosyal Medya

EKONOMİ

CFA: Afrika'da Fransa'nın Para Emperyalizmi

Fransa on dört Afrika ülkesi ve Komorlar’ın para birimlerini kontrol etmektedir. Bu kabul edilemez ve akıl almaz olabilir ama doğrudur

B.A Cisse

Paranın bir ekonomide akan kan olduğu genel bir inançtır. Bir ülkenin para birimi, ekonomik egemenliğini tanımlar ve bir ülkenin varlığının temelini oluşturan sütunlardan biridir. George Orwell “Geçmişi kontrol eden geleceği de kontrol eder” demiştir. Benzeri bir şekilde para biriminizi kontrol eden kişinin sizi kontrol edebilir. Bu 21. yüzyılda on dört ülkenin ortak para biriminin tek bir ülkenin ulusal hazinesince güvence altına alındığı, kimileri tarafından bilinse de pek çokları için şaşırtıcıdır.


Nitekim, Batı ve Orta Afrika Ekonomik ve Parasal Birlikleri (WAEMU ve CAEMU) üyesi olan ülkeler ve Komorlar para birimlerinin Fransa tarafından garanti altına alındığını gördüler. Diğer bir deyişle, Fransa on dört Afrika ülkesi ve Komorlar’ın para birimlerini kontrol etmektedir. Bu kabul edilemez ve akıl almaz olabilir ama doğrudur; geçmişe hızlı bir geri dönüş, onu daha iyi anlamaya yardımcı olabilir.


Kısa Tarih


Fransa, beyazların üstünlüğü ve emperyalizmin alçakça inancının en kötü somutlaştırılmasından biri olan Breton Woods Anlaşması’nı onayladığında, Fransa Franğı ABD Doları ile sabit paritesinin arifesinde büyük ölçüde değer kaybetti. O zamanlar Fransız cumhurbaşkanı olan Charles De Gaulle, Fransa'ya yapılan ithalatı artırarak Fransız ekonomisini desteklemek için, İkinci Dünya Savaşı sırasında Fransız silahlı kuvvetleriyle birlikte savaşan yiğit Afrika ülkelerine bu ülkelerde ortak para birimleri oluşturarak 'teşekkür' etmeye karar verdi. Bu normal gelebilir, ancak bu para birimleri de Fransız Frank’ına sabitlendi. Yeni para birimi, Afrika'daki Fransız Kolonileri Frank’ı (CFA) olarak adlandırıldı. Daha sonra aynı akronim ile Afrika'daki Finans Topluluğu'nun Frank’ı olarak değiştirildi. Batı Afrika'da topluluk, yedi frankofon ülkesi artı Gine Bissau'dan oluşur; Orta Afrika'da, beş frankofon ülkesi artı Ekvator Ginesi'nden oluşur. Gine Konakry, Mali ve Moritanya, Mali'nin 1968'de geri dönmesiyle kurulduktan sonra topluluğu terk etti.


Bugün tüm tartışmalarla birlikte, CFA hala devam ediyor ve şimdi Euro'ya sabitlenmiş durumda. 1 Euro 655.957 CFA'ya eşittir. CFA, “köleliğin para birimi” olarak nitelendirilir, diğerleri bunu “kendi elin seni satar” olarak tanımlar. Bütün bu skandallar içerisinde bulunmasına rağmen Fransa'nın 1945'ten bugüne kadar bir neo-kolonyal sistemi nasıl sürdürebildiği sorulabilir. Bunun cevabı, ancak başka soruyla verilebilir: 'Fransa neden söz konusu ülkelerdeki diktatörleri korumak için çok çabalıyor?'


CFA Frank’ı Etkileri


Bu emperyalist sistemin etkileri bu ülkelerin ekonomileri üzerinde ölçülemez niteliktedir. Bunların arasında, tüm bu ulusların her yıl Fransız ulusal hazinesine yerleştirilen yüzde elli (%50) para rezervi aktarılabilir. Bu temelde sabit paritenin fiyatıdır. Bu, CFA'nın 1945'te oluşturulduğundan beri Bank of France tarafından Chamalières'de (Fransa) basıldığından bahsetmeye gerek yok. Bir yıl içinde, bu Afrika ülkelerine kendi para rezervlerine tam erişim hakkı verilmiyor. Diğer bir çirkin gerçek ise Batı Afrika CFA'sının doğrudan Orta Afrika CFA'sına takas edilemez olmasıdır; Euro'ya aynı değere sabitlenmiş aynı para birimleri doğrudan birbiriyle değiştirilemez. Batı Afrika CFA'sını Orta Afrika CFA'yla değiştirmeden önce önemli bir para biriminden geçmek gerekiyor.


Ayrıca, iki merkez bankasının (Batı Afrika ve Orta Afrika) yönetim kurulunda Veto hakkı olan bir Fransız vatandaşı oturuyor. Bu basitçe, merkez bankalarının maliye ve para politikalarını istedikleri gibi değiştiremeyecekleri anlamına gelir. Herhangi bir değişiklik Fransa Cumhuriyeti'ne fayda sağlamazsa, onaylanamaz. Temel anlamda, Fransa bu ülkeleri kontrol ediyor.


Bu sömürge sisteminin savunucuları, Euro'nun dünyadaki en güçlü para birimlerinden biri olduğunu, CFA'yı kullanan ülkelerin ekonomik dalgalanmalardan, düşük enflasyonlardan vb. daha az etkilendiğini iddia ediyor. Bunlar doğru ama madalyonun sadece bir yüzü. Euro'ya sabitlenmiş bir para birimi ile, bu ülkelerdeki Fransız firmaları gelirlerinin ülkelerine geri gönderilmesinden etkilenmiyor. Ayrıca, Avrupa'ya ihracat yapan yerel firmalar fiyatını empoze edemezler; bu onların uluslararası pazarlarda rekabet etmesini engelliyor.Bu ülkelerdeki enflasyon oranı düşük olsa da büyüme oranları da nispeten düşüktür ve ekonomik genişleme onlar için bir zorluktur. Bu ülkelerin bağımsızlıklarından 60 yıl sonra büyüme ile uğraşmalarının nedeni bu olabilir.

Basit bir para biriminin bu kadar sosyal, politik ve ekonomik etkileri nasıl tetikleyebileceği düşünülemez. Ancak, hepsi bu yazıda ele alınmadı. Bu ülkelerde genç neslin farkındalığının artmasıyla birlikte, CFA'nın parlak bir geleceği olmayabileceğini iddia etmek güvenlidir. Aralık 2019'da EKO para biriminin CFA'nın yerini alacağı söylendi. Neredeyse aynı koşullar altında birçok şikâyet tartışma ve protesto patlak verdi ve bu toplulukların soyundan gelen nüfusu hala nihai kararları bekliyor. Bu arada, Mali topraklarının ancak yarısı olan küçük Fransa ülkesi, on dört ülkede 147,5 milyon insanın (2013 itibariyle) kaderini kontrol ediyor. Her ne kadar skandal olsa da her gün diğer nüfusu kontrolleri altında tutmaya çalışan emperyalizmin bir başka işareti gibi görünüyor.

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.