Sosyal Medya

SOSYAL-KÜLTÜR

Müzik kültürü ve sosyo-politik etkisi
19-10-2022 12:47
Oumar Tandjigora
 
“Ne dinlersen O’sun”
 
 
Müzik ve duygu

Müziğin nasıl ortaya çıktığı konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Kimileri ilk müzik örneklerinin Sümerler dönemine ait olduğunu düşünürken kimileri ise müziğin tarihinin insanlığın tarihiyle yaşıt olduğunu düşünüyor.

“Müzik nedir?” sorusu cevaplanması neredeyse imkânsız olan bir sorudur. Çünkü herkesin anlayışı ve cevabı diğerlerinin kinden çok farklıdır. 2017 yılında Frontiers in Sociology’de yayımlanan makalenin yazarı Oxford Üniversitesi’nden Jeremy Montagu da bu soruların cevabını aramıştır. Ona göre müzik, “Duyguları aktaran sestir.” Dolayısıyla ona göre “doğa sesleri” olmak üzere duyguları ifade etmeyen rastgele sesler müzik olamaz. Çünkü bunun bir amacı olması gerekir. Ona göre müzikologlar ve benzer şekilde etnomüzikologlar, kuş şarkısını, hayvan çığlıklarını ve ritmik hareketi müzik olarak görmezden gelme konusunda hemfikir olsalar da kuşlar gibi hayvanların seslerinin müzik zevkini (duygusunu) aktardığını düşünüyor. (Jeremy Montagu, 2017)

Müziğin konusu duygudan ibaret olup dinleyiciyi ruhsal doyuma ulaştırmaya çalışır. İşte buna zevk denilebilir. Eğer müzik sözle beraber ise konusu duygudan ziyade düşünce de olur.  Müzik neşe, hüzün gibi özellikleri taşıması yanında insanın temel motive edicilerden biridir. Hatta insanın ruhsal durumunu değiştiren en etkili ses olabilir. Dolaysıyla müzik ve ruh hali ilişkisinin olduğu inkâr edilemez. Zira kim hangi müzik türünü dinlerse o türün ruh haline bürünür. Özetle insanda müziğin her zaman etkilediği dört ana yön vardır. Bunlar: fizyolojik, psikolojik, bilişsel ve davranışsal yönlerdir.

Günümüzde müzik insan yaşamının neredeyse her alanında yaygınlık kazanan bir sanat, bununla birlikte ticari bir kazanç fırsatı ve sosyo-politik bir satranç taşı haline getirilmiştir. Dolayısıyla “İnsanın duygu, düşünce ve ruhsal doyumuna yönelik olarak gerçekleştirilen bir faaliyet olarak müzik, üretim ve bu üretime katılan faktörlerin belirlenen amaçlara ulaşmak için planlama, organizasyon, yöneltme koordinasyon ve kontrolü gerektiren yönetsel bir sürecin izlenmesini gerektirmektedir. (İrfan Paçacı, 2019, s. 299) Günümüzde bu süreçte geçen çok sayıda duyguyu istismar eden müzik, insanların düşüncelerini doğrudan etkileyen sayılamayacak sözler taşımaktadır.
 
Batının müzik ihracat politikası

Batı müzik sanatının dünyaya etkisi, farklı medya mecraları ve sinema sanatının etkisi kadar çok değildir, ancak etkisi yadsınamaz. 1950 yılından itibaren başlayan Batı müziğinin dış siyasete olan etkisi, günümüze dek her geçen gün artmaktadır. Bu artışın arkasındaki güçlerden biri Batı diplomasisidir. Özellikle de ABD’nin dış politikasının diğer ülkelerden çok daha yayılmacı olduğu söylenebilir.

ABD hükümetinin yerel siyaseti, terörle mücadele, demokrasinin desteklenmesi, Amerikan kültürünü yayma ve yurtdışındaki kirlenmiş imajını temizlemek için hiphopu gittikçe daha fazla kullanmaktadır. Yerel siyasetçiler, çeşitli siyasi hedeflere ulaşmak amacıyla, dışardan yapay müdahale ile hiphopun bazı alt stillerini teşvik etmektedir. Üstelik ABD hükümetleri yılda birkaç müzik grubunu diplomatik misyonlar için yurtdışına gönderiyor. Tabi bu yeni değil, 1950'lerde Dışişleri Bakanlığı tarafından Duke Ellington, Dizzy Gillespie, Louis Armstrong gibi müzisyenler diplomatik misyonlar için dışarı gönderilmeye başlanmıştır.

2010 yılında Suriye savaşı başlamadan birkaç ay önce ABD Dışişleri Bakanlığı, Chen Lo ve The Liberation Family adlı bir rap grubunu Suriye'nin Şam kentinde performans sergilemek üzere göndermiştir. Ardından o dönemdeki ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'a ABD diplomasisinin son zamanlarda hiphopu benimsemesi hakkında sorular soruldu. Rap ve diğer müzik türlerinin Amerika Birleşik Devletleri'nin “imajını yeniden inşa etmesine” yardımcı olabileceğini belirleyerek, “Hiphop Amerika'dır” dedi. Clinton, konuyla ilişkin şunları da ekledi: “Biliyorsunuz, biraz umut verici olabilir, çünkü Chen Lo ve Liberation Family'nin Suriye’de bulunması Suriye politikasında bir değişikliğe işaret edemez. Ancak elimizdeki her aracı kullanmamız gerekiyor.” Kendisine yönelik bir başka ilginç soru ise “Hiphop bir satranç taşı olabilir mi?” Clinton gülerek 'Kesinlikle!' dedi.
En şaşırtıcısı ise şiddet, kadın düşmanlığı, tüketimcilik, akademik düşük performans gibi sosyal hastalıklar içeren bir müzik sanatı olan hiphop nasıl da ABD'yi daha güvenli ve daha çok sevilir kılmak umuduyla yurt dışına dağıtılıyor ?!

Amerikan müziğinin Müslüman gençlere etkisi

Hiphopun öncüleri otoriteye karşı protesto geleneğini sürdüren Malcolm X taraftarları Afrika kökenli Amerikan Müslümanlardı. Dolayısıyla ABD diplomatları ve yetkilileri, hoşnutsuz Müslüman ve Afrikalı gençlerle bağlantı kurmak için bu satranç taşı olan Amerikalı mazlumların müziğini kullanmaktadır.

70’li yıllarda Bronx’un arka sokaklarında siyah Amerikalılar tarafından doğan Hiphop müziği, kısa sürede sadece bir ritim olarak kalmadı, üstelik bir yaşam biçimine de dönüştü.  Hip hop müziği Amerika olmak üzere dünyayı oldukça etkilemiştir. Amerika’nın en çok satan müzik dergisi Billboard’un 11 Ekim 2003 sayısında ‘En çok dinlenilen 10 şarkı’ sıralamasındaki 10 şarkının hepsi de Hip-hop türündeydi.

Hiphop’un 90’li yıllardan itibaren Afrika ve Müslüman ülkelerinde yükselen etkisi o kadar yayıldı ki çoğu genç, giyinişlerinde, davranışlarında, konuşmalarında rapçılara özenmeye çalışıyorlar. Sonuçta bilinç altıları aynı değişikliği gördü.  Bunu tespit eden bir başka durum ise 2003 yılında ABD'nin Irak'ı işgali sırasında Amerikan müziğine bağımlı olan Afrikalı bazı müslüman gençleri savaşın nedeninin ne olduğunu bilmeden, müslüman bir ülkenin yangın altında olduğu duygusunu hissetmeden futbol takımlarını tutuyormuş gibi otomatik olarak Irak’a karşı ABD'nin yanında yer almışlardır.
Rap sataşmalarının ortaya çıkmasından sonra hiphop müzik grupları arasında küfür lafta kalmayıp cinayete kurban olanların sayısı oldukça artmıştır. Bazı dinleyici gençler de bu işin içinde yer almışlardır. Bundan ziyade hiphop, bazı gençlerin okulu bırakmalarına neden oldu.
2022 yılının Mevlit Kandili kutlamalarında Mısır, Fas, Suriye, Tunus, Irak, gibi birçok müslüman ülkesinde müzik çalarken dansla kutlandı. Mevlit kandili kutlamalarının her yıl din kapsamından çıkarak normal kutlamalara dönüştüğü açık bir şekilde görülmektedir. Acaba Mevlit Kandili gelecekte konser şekline mi dönecek?!

K -pop müzik gruplarının tehlikesi

Pop müzik, popüler müzik türüdür. 1950’lerin ortalarında ABD ve İngiltere’de ortaya çıkmış. k-pop müzik ise Kore popu veya Kore pop müziği anlamına geliyor. İsmi Kore popu olsa dahi bu tür müzikler dünyada Japonya, Endonezya gibi Uzak Doğu ülkelerinin yanı sıra Avustralya gibi ülkelerde de takip ediliyor. 2008’de sosyal medya patlamasıyla beraber popülerleşti. Son yıllarda Türkiye olmak üzere birçok müslüman ülkelerinde gençler arasında yaygınlık kazanmıştır. K-pop’un çok sayıda farklı grupları bulunmaktadır. Grupların içinde dışardan cinsiyeti belli olmayan gençler yer almaktadır.
K-pop bir müzik grubundan öte tarikat ve dini bir örgüt gibi davranıyor. Her grup üyesi kendileri bağlı oldukları bir şirket tarafından yoğun eğitimden geçiriliyor. Bunlara idol gruplar (sahneye çıkan gruplar) denir. Şirket günlük hayatlarına müdahale ediyor. Ayrıca farklı ülkelerden oluşturulan fan grupları da bulunmaktadır. Bu iki grubun her birine dahil olmak için ücret gerekiyor.

Popülerlik peşinde olan bu gruplar, genellikle çocukları ve gençleri negatif yönde etkilemektedir. Bu takdirde gençler arasında hangi zararlar yaygınlaştırmaya çalışılıyor?
1. Cinsiyetsizliği yaymak. Yani kız mı erkek mi belli olmayan bir profil oluşturmak.
2. Dinsizlik ve ahlaksızlığı yaymak
3. İntiharı yaygınlaştırmak. Güney Kore’de yıllık intihar ortalaması gittikçe artıyor. Ayrıca gençlerin örnek aldıkları idol grupların üyeleri arasında da intihar olayları fazlalaşıyor.
4. Çocuk ve gençlerin davranışsal yönlerini etkilemek
5. Çocukların hayat kimliklerini satın alıyorlar. Artık fanlar, kendilerini grupların ve idollerin takma isimleriyle ifade ediyorlar.

Sonuç

Yıllardır müslüman ülkelerini tehdit eden müzik ve sinema ihracatının sadece Batı’dan gelmeyip uzak doğudan da geldiğini bilmekteyiz. Fakat çoğu müslüman bundan haberdar değildir. 
Osmanlı döneminde şifahanelerde kullanılan müziklerin en büyük etkisinin sebeplerinden biri o dönemde ses kaydının olmaması ve dışarda rahatlıkla müziğin dinlenmemesidir. Dolayısıyla özel yerlerde dinlendiği zaman olumlu etkisi oluyordu. Ama günümüzde müzik bir kaos hale dönmüştür. Eğitimli bir kulak ve bağımlısı olanlar dışında rastgele müzik dinlemek konsantrasyon bozucu bir şeydir.
Müziğin olumsuz tarafıyla mücadele etmek için ülkeler başta olmak üzere aileler ve okulların, çocukları kendi kültürü ve dini hakkında bilinçli yetiştirmeleri gerekir. Keza bu iki ilkeyi ortadan kaldırabilecek müziklere karşı önlem alınması gerekir. Dolayısıyla çocuklara  önlerine gelen her şey yedirilmiyorsa ve okutturulmuyorlarsa aynı şekilde önlerine gelen her şeyi izlemelerine ve dinlemelerine müsaade etmemeye gayret gösterilmelidir. Çünkü gerçek şu ki “Ne yersen O’sun”, “Ne okursan O’sun”, “Ne izlersen O’sun” Ayrıca “Ne dinlersen O’sun”.
Son olarak şu ayetle bitirmek istiyorum: “Hakkında kesin bilgi sahibi olmadığın şeyin peşine düşme. Çünkü kulak, göz ve gönül, bunların hepsi yaptıklarından sorumludur.” (İsrâ, 17/36.)
 
 
Kaynakça
Montagu J (2017) How Music and Instruments Began: A Brief Overview of the Origin and Entire Development of Music, from Its Earliest Stages.
Paçacı, İ. (2019). Müzik ve Siyaset: Duygu ve Düşüncenin Etkileşimsel İşbirliği. İnsan ve İnsan , 6 (21) , 691-712 .
Aljazeera (2011) Leveraging hip hop in US foreign policy, https://www.aljazeera.com/opinions/2011/11/7/leveraging-hip-hop-in-us-foreign-policy.
YeniŞafak, K-pop’la ilgili yayınladığı koşe yazıları ve video serileri, öreneğin: https://www.yenisafak.com/hayat/k-pop-ozentiligi-ailelerin-basina-bela-ozellikle-imam-hatip-liseler-hedefte-evlenmek-istemeyen-de-var-intihara-suruklenen-de-3518683.
Anadolu Ajansı (2019) Uzak Doğu'dan yayılan 'K-Pop tehlikesi' https://www.aa.com.tr/tr/yasam/uzak-dogudan-yayilan-k-pop-tehlikesi/1392110.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.