Sosyal Medya

EKONOMİ

Türkiye ve Bulgaristan Doğalgaz Anlaşması
17-01-2023 12:50
*fotoğrafın kaynağı, aa.com.tr
 
 
Mohammad Nadimur Rahman
 
Bulgaristan ve Türkiye Enerji Bakanları 3 Ocak 2023'te Bulgaristan'ın başkenti Sofya'da 13 yıllık bir gaz anlaşması imzaladılar. Anlaşmaya göre Bulgaristan, Türkiye'nin sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) terminallerine ve boru hattı ağına erişebilecek. Türkiye Enerji Bakanı Fatih Dönmez anlaşmayı imzaladıktan sonra düzenlediği basın toplantısında, “Mutabakat zaptı (MOU), Balkan bölgesinin doğal gaz arz güvenliğini yıllık olarak aktarılabilecek yaklaşık 1,5 milyar metreküpe kadar artırmada önemli bir adım olacaktır. Bu da başta Bulgaristan olmak üzere Avrupa'da arz güvenliğine ciddi katkı sağlayabilir.” dedi. Türkiye kısa bir süre önce LNG yatırımına başlamıştır. Bu ülke kendi enerji kaynaklarını çeşitlendirmeye çalışmaktadır ve ABD şimdiden en büyük tedarikçisi konumundadır.
 
Bulgaristan Cumhurbaşkanı, Rusya'nın Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle kestiği doğalgaz arzı için yeni bir anlaşma yapmak amacıyla geçtiğimiz ay Türkiye'ye kısa bir ziyaret yapmıştır. Bulgaristan, Yunanistan ile Azerbaycan'dan gelen doğalgazın Türkiye üzerinden nakledileceği yeni bir anlaşma yapmış olsa da artık Bulgaristan'ın talebini karşılaması için yeterli olmaktadır. Bulgaristan Enerji Bakanı, “Bu anlaşma sayesinde dünyadaki tüm doğal gaz üreticilerinden doğal gaz alma imkânına sahibiz. Türkiye'ye ulaşacak gaz miktarından da faydalanabileceğiz.” dedi. Türkiye, geçen ay İstanbul'daki yer altı gaz depolama tesisine ilave yapmıştır. Ayrıca Türkiye, bölgesel bir dağıtıcı olma yolunda planlamalar yapmaktadır. Ülkenin kaynakları kısıtlı olsa da anlaşma ve yatırımlarla bu engelleri aşmaya çalışmaktadır. Hatta hükümet yetkilileri, Türkiye'nin enerji anlaşmalarının yapılabileceği bir yer olmasını ümit etmektedir.
 
Türkiye, iki yıl önce 710 milyar metreküplük rezerviyle Karadeniz'de bugüne kadarki en büyük doğal gaz rezervini keşfetmiştir. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Bu gaz uluslararası piyasada yaklaşık 1 trilyon dolar değerinde.” demiştir. Nitekim Türkiye'nin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, bu rezervin özellikle enerji tüketiminde dışa bağımlılığı azaltacağını ümit ettiğini ifade etmiştir. Şu anda Türkiye'nin ithal ettiği doğalgaz yılda yaklaşık 40 milyar dolar değerindedir. Ancak hükümetin başlattığı yeni enerji politikalarının Rusya ve İran gibi çeşitli ülkelere olan mevcut enerji bağımlılığını azaltması beklenmektedir.

Rusya'nın Avrupa'ya gaz arzının Ukrayna kaynaklı yaptırımlar ve Baltık Denizindeki Kuzey Akım boru hattına zarar veren şüpheli patlamalar nedeniyle kesintiye uğramasının ardından Türkiye, Trakya bölgesinde Avrupa'daki ülkeler için bir gaz dağıtım merkezine çevirebileceği bir gaz dağıtım merkezi kurmayı planlamaktadır. Hatta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de bu planı Türkiye'ye önermiştir. Başka ülkelere doğal gaz satmak için Türkiye'de yeni bir gaz boru hattı sistemi daha inşa etmeyi ve bir gaz merkezi oluşturma perspektifini değerlendirebiliriz. Halihazırda Türkiye ve Rusya'nın Türk Akımı ve Mavi Akım olmak üzere iki aktif boru hattı bulunmaktadır. 2020 yılında faaliyete geçen Türk Akımı boru hattı, Rus gazını Karadeniz ve Türkiye üzerinden Güney Avrupa'ya taşımaktadır ve bu da Moskova'nın Avrupa'ya geçiş yolu olarak Ukrayna'yı bypass etmesini sağlamaktadır. Yıllık kapasitesi 31,5 milyar metreküp olup 930 kilometrelik iki açık deniz hattı ve 142 kilometre ve 70 kilometre uzunluğundaki iki ayrı kara hattından oluşmaktadır. Mavi Akım boru hattı ise Türkiye'nin gaz ihtiyacını karşılamak üzere Karadeniz altından iki ülke arasında inşa edilen ilk doğrudan gaz boru hattı olmuştur. 15,74 milyar metreküp kapasiteye sahip olan bu boru hattı, Türkiye'den geçerek Sırbistan ve Macaristan'ın da aralarında bulunduğu birçok Avrupa ülkesine gaz taşımaktadır.
 
Öte yandan, Nord Stream boru hattı üzerinden Almanya'ya gaz sevkiyatının durdurulmasının ardından Rusya'nın Avrupa'daki doğal gaz sevkiyatının ana güzergâhının Türk Akım boru hattı olması beklenmektedir. Türk Cumhurbaşkanı, “Rus ve Türk enerji yetkilileri bir gaz dağıtım merkezi için en iyi yeri belirlemek için birlikte çalışacak” demiştir. Hükümet yetkilileri de bu merkezin sınır bölgesine, özellikle Yunanistan ve Bulgaristan sınırına yerleştirilmesini planlıyor. Projeler, Türkiye'nin Avrupa'nın enerji ihtiyacındaki kilit rolünü vurgulayacak ve aynı zamanda ülkenin gaz fiyatlarını düzenlemesine olanak tanıyacaktır. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, “Birlikte oluşturabileceğimiz bu plan üzerinde çalışırken burası sadece enerji arzı için değil, fiyatlandırma konularının önemi nedeniyle de bir platform olacaktır.” demiştir.
 
Bu arada Türkiye'den yedi uluslararası doğal gaz boru hattı geçmektedir. Ayrıca iki adet karada, iki adet denizde sıvılaştırılmış doğal gaz tesisi ve iki adet yeraltı doğal gaz deposu bulunmaktadır. Nitekim Türkiye yedi boru hattı ile üç ülkenin doğal gazına bağlı olup dört LNG terminalinden dünyanın ondan fazla ülkesinden sıvılaştırılmış doğal gaz almaktadır. Türk yetkililere göre ülke, taleplerine göre bu ülkelere doğalgaz sağlayabilecek bir enerji merkezi olma yolunda ilerlemektedir. Ankara ile Rusya arasında yapılan ortak toplantıda, Avrupa'da yaşanan mevcut enerji krizini azaltmak için Rus doğal gazının Türkiye üzerinden ihraç edilmesi konusunda da mutabakata varılmıştır.
 
Türkiye'nin ayrıca 4,6 milyar metreküpü Silivri'de ve 1,2 milyar metreküpü Tuz Gölü'nde olmak üzere toplam 5,8 milyar metreküp doğal gaz deposu mevcuttur. Bu iki depolama tesisi hem dolu hem de birlikte ülkenin ihtiyacı olan gazın yaklaşık %10'unu karşılayabilir. Bu iki tesisin toplam depolama kapasitesinin 2023 yılında iki katına çıkması beklenmektedir. Türkiye'nin halen Rusya, İran ve Azerbaycan gibi ülkelerden gaz ithal etmesi nedeniyle bu iki depolama tesisinden elde edilen mevcut doğal gaz yedekte tutulmuştur. Tüm bu kanıtlar, Türkiye'nin sadece Bulgaristan'a değil, diğer Avrupa ülkelerine de doğalgaz arzında bir merkez olabileceğini göstermiştir.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.