Yapay Zekâda Müslüman Algısı: Önyargılar ve Adil Yaklaşımlar

Ashar Awan 

Yapay Zekâ (AI), sağlık hizmetlerinden ulaşıma, eğitimden eğlenceye kadar toplumumuzun çeşitli sektörlerindedevrimyaratmıştır. Ancak, AI sistemlerinde bulunabilen anti-Müslüman önyargı, Müslümanların yaşamları üzerinde önemli etkilere sahip olabilir. Anti-Müslüman önyargının AI sistemlerinde tezahür edebileceği yollardan biri, önyargılı verilerin kullanılmasıdır. Eğer bir AI sistemi anti-Müslüman önyargı içeren verilerle eğitilirse sisteminkararlarında bu önyargıyı yansıtması muhtemeldir. Örneğin, terörizm hakkındaki haber makalelerinin veri seti üzerinde eğitilen bir AI sistemi, Müslümanları şüpheli olarak işaretlemeye daha yatkın olabilir.

AI sistemleri, üzerinde eğitildikleri verilerden öğrenme sağlar. Eğitim verileri önyargılı bilgiler içeriyorsaAI sistemi bu önyargıları öğrenebilir ve yayabilir. Bu durum, anti-Müslüman önyargının yayılması da dahil olmak üzere çeşitli olumsuz sonuçlara yol açabilir. Bu önyargı, yanlış anlamaları ve gerginlikleri körükleyebilir, toplumsal uyumsuzluğa katkıda bulunabilir. Örneğin, içerik moderasyonu için kullanılan bir AI sistemi, anti-Müslüman önyargı içeren verilerle eğitilmişse, Müslüman kullanıcıların gönderdikleri içeriği haksız yere işaretleyebilir veya kaldırabilir. Bu da dışlanma ve ayrımcılık hislerine yol açabilir ve sosyal gerginlikleri şiddetlendirebilir.

2021 yılında ünlü Nature Dergisi'nde yayınlanan bir araştırmada, Abubakar Abid ve diğer araştırmacılar Müslümanların büyük dil modellerindeki şiddetle ilişkilerini incelediler ve özellikle OpenAI'nin GPT-3'üne odaklandılar, ki bu o zamanlar belirli araştırmacılara sunulmuştu. Müslümanlar ve diğer dini gruplarla ilgili deneyler yoluyla, araştırmacılar GPT-3'ün Müslümanlardanbahsedildiğinde şiddet içeren ifadeler oluşturduğunu ve bu durumun zararlı bir önyargıyı gösterdiğini tespit ettiler. Bununla birlikte, diğer dini gruplar aynı girişlerde kullanıldığında şiddet içeren ifadeler üretme eğilimi azalıyor. Tamamlamalardaki farklılıklar, şiddet içeren bağlamlardaki farkları vurgulamaktadır. Ayrıca, araştırma GPT-3'ün çıktılarında "terörizm" kelimesinin sıkça "Müslüman" ile ilişkilendirildiğini de ortaya koymaktadır. Bu bulgular, büyük dil modellerindeki zararlı önyargıların geliştirme ve uygulama süreçlerinde ele alınması ve azaltılması gerekliliğini vurgulamaktadır.

AI önyargısını ele almak için, AI araştırmacıları, teknoloji şirketleri ve hükümet organları gibi çeşitli paydaşların kapsamlı çabaları gerekmektedir. AI, Müslüman bakış açıları dahil olmak üzere çeşitli insan deneyimlerini temsil eden çeşitli veri kaynaklarından öğrenmelidir. Bu, AI sistemlerindeki önyargı riskini azaltabilir. Örneğin, bir AI sistemi çeşitli veri aralıklarında eğitilirse, herhangi bir belirli gruba karşı önyargı geliştirme olasılığı daha düşük olacaktır.

AI araştırmacıları, çıktıdaki önyargıyı hafifletme tekniklerini geliştirerek AI algoritmalarını ayarlayabilirler. Bu süreç, adil temsiliyeti sağlamak için algoritmanın ayarlanmasını içerir. Örneğin, farkındalıkla adillik, demografik eşitlik ve eşitlenmiş olasılıklar gibi teknikler, AI sistemlerindeki önyargıyı azaltmak için kullanılabilir.

Teknoloji şirketleri, AI karar verme süreçlerinde şeffaflığı teşvik etmeli ve AI sistemlerindeki önyargıdan sorumlu tutulmalıdır. Örneğin, Twitter gibi şirketler, hata yaptıklarını kabul ederek ve ırksal önyargı sorununu düzeltme sözü vererek bu konuda örnek olabilirler. Şirketler AI sistemlerindeki herhangi bir önyargı konusunda açık olmalı ve bunları ele almak için adımlar atmalıdır.

Hükümet organları, tüm grupların, Müslümanlar dahil, haklarını ve çıkarlarını güvence altına alacak şekilde AI'nın etik geliştirilmesi ve kullanılmasına yönlendiren düzenlemeleri uygulamalıdır. Bu, AI sistemlerinin dağıtılmadan önce önyargı için test edilmesini gerektiren yasaların uygulanmasını ve AI sistemlerinin yaydığı herhangi bir önyargı için şirketleri sorumlu tutmayı içerebilir.

AI'nın hayatlarımızı dramatik bir şekilde iyileştirme potansiyeli varken bu önyargıları ele almakkritik öneme sahiptir. AI'yi benimserken, tüm toplumda anlayışı, saygıyı ve eşitliği teşvik eden bir şekilde davranmamızı sağlayacaktır. AI'daki anti-Müslüman önyargı durumu, bu alandaki zorlukların güçlü bir hatırlatıcısıdır ve AI'nın sadece birkaç seçkin kişiye değil tüm insanlığa fayda sağlamasının önemini vurgular. İlerlerken, adil, eşit ve önyargısız AI sistemleri oluşturmaya devam etmek hayati önem taşımaktadır.