Bahisin Toplumsal Bedeli: Sessiz Bir Çöküş

Spor bahisleri, günümüzde genç nesilleri tehdit eden yeni bir tehlike olarak karşımıza çıkıyor. Modern dünyanın sunduğu teknolojik kolaylıklar ve cazip pazarlama stratejileri, maalesef birçok genci bu bataklığa sürüklemeye devam ediyor. Mike Tyson ile Jake Paul arasındaki boks maçı ve İngiliz Ligi gibi medyada geniş yer bulan oyunlar, insanların dikkatini çekmekte ve heyecan yaratırken diğer yandan maddi kayıpların yanı sıra ahlaki ve manevi bir yozlaşmaya yol açmaktadır. İşte tam bu noktada, pek çok ülkenin bahis faaliyetlerini yasaklaması, bu yozlaşmayı önleme gayretlerinin bir göstergesidir. Toplumları korumak için sadece yasaklarla yetinilmeyeceğine göre bu yazı, spor bahislerini İslami bir perspektiften ele alarak etik, sosyal ve manevi boyutlarını incelemektedir. İstatistikler, bu konu hakkında ne tür veriler sunmaktadır? Toplumda hangi zararları doğurmaktadır? Ayrıca, giderek artan bu soruna yönelik ne tür çözümler önerilebilir?

Spor Bahisleri Neden Yükseliyor?

Kumar, kazanç olasılığı sunan ancak aynı zamanda uzun vadeli kayıp riski barındıran, şansa dayalı olaylara para yatırma eylemini içeriyor. Kumar denilen şey, piyangodan spor bahislerine, kumarhane oyunlarından ve elektronik oyun makinelerine kadar bu türlü şans oyunu kapsıyor. Bununla birlikte araştırmalar, spor bahislerinin özellikle gençler arasında en popüler kumar türü olduğunu söylüyor.

Bir zamanlar sadece fiziksel mekanlarla sınırlı olan bu faaliyet, dijitalleşmenin etkisiyle özellikle gençler arasında daha da yaygın hale gelmiştir. 2019 yılında 200 milyar doları aşan küresel pazar değeriyle bu sektör, hızla genişlemektedir. Dünya genelinde 30.000’den fazla işletme spor bahisleriyle ilgilenmekte ve sektör, COVID-19 pandemisinden önce Asya, Orta Doğu ve Güney Amerika gibi bölgelerde ortalamanın üzerinde büyüme kaydetmiştir. Örneğin, ABD’de haftalık spor bahislerinin hacmi 2021 yılında iki katına çıkmıştır. 

Statista’nın verilerine göre, bahisçiler son yıllarda çevrimiçi spor bahislerine olan ilgilerini giderek artırıyor. Bunun başlıca sebepleri, bahislerin daha rahat erişilebilir hale gelmesi ve sunulan spor etkinliklerinin ve bahis seçeneklerinin çeşitliliğinin artmasıdır. Canlı yayın ve oyun içi bahis gibi gelişmiş teknolojiler, kullanıcı deneyimini bir üst seviyeye taşımış durumda. Akıllı telefonların yaygın kullanımıyla desteklenen mobil bahisler, insanlara her an her yerde oyun oynama imkanı sunuyor. Öte yandan, son yıllarda genç kitleyi cezbeden eSpor bahisleri de hızla yükseliyor.

Bahis oyunlarını yasallaştıran ülkelerde oyun piyasası rekabetçi bir yapıya kavuşurken, kısıtlamalar getiren ülkelerde bahisçiler düzensiz ve kontrolsüz platformlara yöneliyor. Her iki durum, meselenin aslında yasal bir konudan çok sosyo-psikolojik bir meseleyle karşı karşıya kalındığını gösteriyor. Kazanç gibi ekonomik faktörler, çevrimiçi spor bahislerine olan ilgiyi artırırken, teknolojinin hızlı ilerleyişi ve müşteri taleplerinin sürekli gelişmesi, bu pazarın önümüzdeki yıllarda daha da genişleyeceğine işaret ediyor.

İstatistikler ne diyor?

Statista’nın verilerine göre, sanal spor bahisleri pazarının 2024 yılında 45,18 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Bu devasa pazarın, 2024’ten 2029’a kadar yıllık %7,49 oranında bir büyüme kaydederek, 2029 yılı itibarıyla 64,82 milyar dolarlık bir hacme ulaşması öngörülüyor. Pazardaki kullanıcı sayısının da 2029 yılına kadar 181,3 milyona yükselmesi tahmin ediliyor. Kullanıcı penetrasyonunun 2024 yılında %3,8 olacağı ve 2029’a kadar %4,8 seviyesine çıkacağı ifade ediliyor. Ayrıca, kullanıcı başına ortalama gelirin 330 dolar civarında olması bekleniyor. Küresel ölçekte bakıldığında ise, ABD’nın 2024 yılında 14,3 milyar dolar ile en yüksek geliri elde etmesi öngörülüyor. Tüm bu göstergeler, sanal spor bahisleri pazarının, artan kullanıcı katılımı, genişleyen pazar erişimi ve hızla ilerleyen teknolojik gelişmeler ile önemli bir büyüme sürecine girdiğini ortaya koyuyor.

Bu konuda İslam ne diyor?

İslam’da, bahis de dahil olmak üzere her türlü kumar açıkça yasaklanmıştır. Kur’an-ı Kerim’de bu yasağın bir örneği şu şekilde yer almaktadır: “Ey İnananlar! İçki, kumar, putlar ve fal okları şüphesiz şeytan işi pisliklerdir, bunlardan kaçının ki saadete eresiniz.” (Maide, 5:90)

İslam, kumar eylemleri yasakladığında, bu tür davranışların toplum üzerinde ciddi zararlar doğurduğu ve toplumsal bozulmalara yol açtığı açıkça ortaya konmaktadır. Bahis, genellikle bir eğlence olarak görülse de, özellikle Müslümanlar arasında ahlaki ve sosyal sorunları tetikleyen önemli bir tehdittir. Bahsin özü, bir kişinin kazancının doğrudan başka birinin kaybına karşılık geldiği sıfır toplamlı bir faaliyettir. İşte bu yüzden bahis, başkalarının malını haksız yere almayı teşvik eder ki, Allah Teâlâ şöyle büyüyor: “Mallarınızı aranızda haksız sebeplerle yemeyin.” (Bakara, 2:188). 

Bahis oynamanın etkisi, yalnızca mali kayıplarla sınırlı kalmayıp bireyleri, aileleri ve toplumları derinden sarsmaktadır. Bu kapsamda, toplumsal zararlar arasında şu başlıklar öne çıkmaktadır:

Bireysel Davranış ve Ruh Sağlığı Üzerindeki Etkileri

Bahis oynamanın, özellikle bağımlılık haline geldiğinde, bireyin ruh sağlığı üzerinde büyük tahribatlar yaratacağı bir gerçektir. Kazanmanın getirdiği geçici duygusal yükseliş ve kaybetme korkusunun yarattığı stres, bireyin rasyonel düşünme yeteneğini zayıflatır ve kötü seçimler yapmasına yol açarak potansiyel mali çöküşlere neden oluyor. Bahis bağımlılığının doğası, genellikle bireylerin depresyon, anksiyete gibi psikolojik sorunlarla karşı karşıya kalmalarına ve daha ciddi durumlarda intihar düşüncelerine sürüklenmelerine sebep olabilir. Kazanmanın anlık hazzı, kısa vadeli bir rahatlama sunsa bile, uzun vadede bu tür bir alışkanlığın çok daha yıkıcı sonuçlar doğuracağı bir gerçektir.

Aile ve Toplum Üzerindeki Etkileri

Bahis bağımlılığı, sadece bireyin ruh sağlığını tehdit etmekle kalmaz, aynı zamanda aile yapıları ve toplum bütünlüğü üzerinde de büyük zararlara yol açar. İslam alimleri ve sosyal psikologlar, bahis bağımlılığının bireylerin ailevi sorumluluklarını yerine getirmelerini engellediğini ve bunun da aile içi ilişkilerin gerilmesine, ev hayatının bozulmasına neden olduğunu vurgulamaktadır. Aile üyeleri, özellikle çocuklar üzerinde derin psikolojik etkiler yaratır; birçok çocuk, bu olumsuz ortamın sonucunda uyumsuz davranışlar geliştirebilir. Bahis bağımlılığı, aynı zamanda suç faaliyetlerinin artışıyla doğrudan ilişkilidir. Bağımlılıktan kaynaklanan kayıplarını telafi etmeye çalışan bireyler, hırsızlık ya da dolandırıcılık gibi suçlara başvurabilirler. Suç, Müslüman toplumlarda ciddi bir ahlaki ihlal olarak kabul edildiğinden, bahis bağımlılığı bu eğilimlerle birleşerek toplumsal değerleri tehdit etmekte ve toplumsal düzeni bozmaktadır.

Manevi Etkisi

Bahis oynamak, İslam’da hem bireyler hem de toplum üzerindeki yıkıcı etkileri nedeniyle kesinlikle yasaklanmıştır. Bu faaliyetler, insanları manevi sorumluluklarından uzaklaştırır ve Allah ile olan bağlarını zayıflatır. Maide Suresi 5:91 ayetinde belirtildiği gibi, bahis ve benzeri ahlaki olmayan davranışlar, namaz gibi temel ibadetleri yerine getirmekten alıkoyar. Bu manevi zarar, bahis yüzünden yaşanan psikolojik ve sosyal zorlukları daha da derinleştiriyor. Müslümanlar, sadece fiziksel ve sosyal sonuçları değil, aynı zamanda insanları doğruluktan ve cennetten uzaklaştırdığı için bahis oynamaktan kaçınmaya teşvik edilmektedir.

Sonuç