Seçim ve Uganda Demokratik Bir Diktatörlüğü !

Abubakar Byango*

Doğu Afrika Ülkesi Uganda 1996'dan beri her beş yıllık dönemden sonraki  bir gelenek  olarak  14 Ocak 2021'de bir kez daha sandık başında.Lakin asıl soru sadece Ugandalılar için değil aynı zamanda Afrika'nın incisine düpedüz  bir cila görünümü  vermek veya demokrasiyle alay etmek yerine gerçek bir anayasacılık ruhuna ve hukukun üstünlüğüne tanık olmaya  hevesli herkes için cevapsız kalıyor. Bunlar gerçek  anketler mi? ya da  çoktan yoksullaşmış Uganda vatandaşlarının "demokratik bir diktatörlüğü" meşrulaştırmak için katlanmaları gereken  fahiş bir maliyet.

Tarihi bir analiz yapmak gerekirse şu diyebiliriz; herhangi bir çelişkiye düşmeden , Uganda'daki siyasi gelişmelerin, özellikle tartışmalı 1980 seçimlerinden bu yana, Uganda'daki anketlerin en iyi ihtimalle ön cephe olduğunu veya demokratik bir diktatörlüğü sürdürmenin hayal edilemeyecek kadar büyük bir maliyeti olduğunu öne sürdüğünü  söyleyebilirim. Bu nedenle, Uganda'daki sözde seçimler hakkında yazma  konusunda isteksizdim, ama yine de dünyanın geri kalanının Uganda'daki "anketlerin " doğası hakkında bir tahmini olmalı. Yine de, beklenmedik bir biçimde, bu yılki seçimler, özellikle farklı siyasi pozisyonlar için yarışan gençler olmak üzere birçok kişide daha büyük  bir ilgi uyandırdı.

 Geçmiş seçimlerin çoğu her zaman düşük seçmen katılımı, diğer olumsuz faktörlerin yanı sıra aşırı derecede geçersiz oylarla karakterize edilirken, seçmenlerin sürekli  seslerinin sayılamayacağını iddia etmeleri sebebiyle, önümüzdeki anketlerde durum böyle değil  gibi görünüyor. Popstar olan politikacı Hon sayesinde, bu tür negatif tutumlarda tam bir geri dönüş oldu. Robert Kyagulanyi Sentamu'nun takma adı Bobi Wine. Örneğin , Uganda'daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin tarihteki en uzun oy pusulasında  on bir (11) aday vardır. Bunlar arasında; Başkan Tibuhaburwa Yoweri Museveni (yarım milyondan fazla Ugandalı'nın ölümüne neden olan uzun süren 5 yıllık bir gerilla savaşından sonra iktidarı ele geçirdiği 1986'dan beri başkan olan görevdeki) Hon. Robert Kyagulanyi Ssentamu (Kyandondo East parlamento üyesi), Patrick Oboi Amuriat (Demokratik değişim partisi başkanı bayrak taşıyıcısı), Binbaşı General Mugisha Muntu (eski Ulusal Ordu Komutanı (UPDF)), General Tumukunde Henry Kakurugu (eski güvenlik bakanı), Kabuleta Kiiza Joseph, Nobert Mao (Demokrat parti başkanı), Kalembe Nancy Linda (tek kadın başkan adayı), Mayambala Willy, Mwesigye Fred ve John Katumba gibi isimlerden söz edebiliriz.

Geçmişteki tüm başkanlık anketlerinde olduğu gibi, bu yılki başkanlık seçimi görevdeki 76 yaşındaki Başkan Museveni ve 38 yaşındaki popstar  politikacı arasında iki atlı bir yarışa dönüştü. Bobi Wine, temelde, liderinin bir zamanlar Uganda ve Afrika'yı inşa etmeyi arzuladığı ütopik sosyalizm fikirlerini gerçekleştiremeyen 35 yıllık rejimi sorguladı. Bu mesaj, eğer organize edilebilirse özgür ve adil bir seçim altında sonuçları belirleyecek yetişkin oy hakkının en büyük yüzdesini oluşturan genç nüfusta iyi bir yankı bulur. Genç Robert Kyagulanyi Ssentamu'nun nüfustan aldığı bu devasa  nüfuz, Uganda'nın yakın tarihinde bir başkan adayına karşı daha önce hiç görülmemiş her türlü suçlu  davranışı kendine çekti. Görevdeki kişi ütopik sosyalizm ideallerini terk etmiş gibi görünse de, totalitarizme olan sevgisi hiç bitmedi. Bu nedenle, yalnızca, hükümdarlığının stratejik olarak yoksullaştırdığı Uganda vatandaşı  kurbanları tarafından  kurallarının ve eylemlerinin bir tür onayına duyulan sürekli ihtiyacı karşılamak için seçimler düzenler.

 Uganda için "vizyonsuz  aç kurtlar" olarak adlandırdığı muhalefete iktidarı asla devretmeyeceğini kampanya yollarında   "haykırıyor". Bu, kendisinin kazanan olarak ilan edilmesi için seçimler organize ettiğini, aksi halde değil açıkça ortaya koyuyor! Kampala Pekin, Moskova ve Pyongyang gibi diğer otoriter rejimlerle bağlarını güçlendirirken Uganda’nın Batılı kalkınma ortaklarının artan totalitarizme karşı uyarı çağrıları fark edilmedi. Örneğin, Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri diplomatları ve seçim gözetmen misyonları aracılığıyla, Kampala'dan olumlu yanıt alarak, gitgide kötüleşen demokrasiye ilişkin endişelerini dile getirdiler. Bu nedenle,   diktatörlük rejimlerinin çoğunda olduğu için, görevli , muhalefeti destekleyen silahsız alaylara ve kampanya mitinglerine ateş ederek, öncü  rakiplere ve onların destekçilerine bir terör saltanatı uygulayarak  otoriterliğini hızlandırdı.

 Ayrıca, ordu, polis ve hatta bazı yerel milisler gibi tüm zorlayıcı devlet güçlerini kullanarak liderlerinin çoğunun hapse atılması ve kaçırılması da dahil. Başkan,  Baş rakibi tarafından yürütülmekte olan amansız ve devasa  beklenmedik başkanlık kampanyalarının , kendisi ve dolayısıyla Uganda için hiçbir fayda istemeyen “yabancı güçler” tarafından finanse edildiğini herhangi bir kanıt sunmadan aynı şekilde defalarca iddia etti. Fakat en önemlisi, seçmenlerin uzun süredir sindirildiği acı dolu geçmişe, rejim tarafından kitlesel seçmen rüşvetine, asılsız suçlamalara ve rejimin varlığı için en büyük tehdit olarak gördüğü herhangi bir adaya karşı uydurulmuş siyasi suçlamalara rağmen, bu yılki seçimler farklı görünüyor.

Son siyasi gelişmelere bakıldığında, barışçıl bir iktidar transferini kolaylaştıracak tüm demokratik süreçleri baltalamaya yönelik niyetlerinden ötürü, halkın rejimi hor görme düzeyinde artışı gösteren belirgin işaretler var. Bu yüzden, halk bu kez Kampala'daki rejimi devirmek için ne gerekiyorsa yapmaya kararlı görünüyor. Batılı güçlerin demokrasi yanlısı yorumları, yeni Uganda deyimine yönelik kararlılıklarını pekiştirdi.

Bununla birlikte, 35 yıllık güçlü bir iktidarla, rejimin,  bir bireyden veya rejimden diğerine barışçıl bir güç transferine  asla tanık olmayan  bir ülkede 14 Ocak 2021'de uzun zamandır beklenen fırsatları elde etmek için halka herhangi bir şans vermesini beklemek zor .Rüzgar, halkın başına farklı bir yerden eserde halk bunun sonucunda askeri rejimi devirirse mevcut göstergeler bunun Uganda’daki bağımsızlıktan sonraki 59 yıllık tarihinde ‘’unutulmaz siyasi eylemlerin’’ çoğunun başlangıcı olabileceğine işaret ediyor.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

*Erciyes Üniversitesi