Sosyal Medya

SOSYAL-KÜLTÜR

Balkanlar Nereye Ait?

Antik Yunan, Antik Makedon, Ilirler, Dalmaçyalılar, Bizans ve Osmanlı devleti...

21-01-2021 12:22
Burak Tatar
 
Avrupa’nın güney doğusunda bir yarımada olan Balkan topraklarını, Avrupa medeniyetinin kökü olarak kabul edilen Antik Yunan felsefesinin, demokrasinin ve devlet anlayışının doğduğu yer olarak kabul edebiliriz. Modern Batı Avrupa devletlerinin kökenlerinin Roma’nın 'barbar' olarak nitelendirdiği halklara dayanması, Avrupalı devletler için bir sorunsal haline gelmiştir. Bu devletler kendilerine yapay bir başlangıç noktası olarak Antik Yunan medeniyetini seçmişlerdir. (Günümüzdeki Avrupa’nın şımarık çocuğu deyiminin başlangıcı bu konuyla ilgilidir.)

Doğu Roma'nın yıkılıp balkanlardaki otorite boşluğunu Müslüman Osmanlı Devleti’nin doldurması ve balkan halkları arasında sükûn tesis etmiş olması hiçbir zaman Batı Avrupa tarafından hoş görülmemiştir. Osmanlı Devleti’nin çöküşü balkanlardaki sorunları bitirmemiştir. Resmi olarak 1.Dünya Savaşı’nın başlangıç sebebi yine balkan topraklarında gerçekleştirilen bir suikast olmuştur. 2. Dünya Savaşı’nın ardından kurulan komünist Arnavutluk, Bulgaristan ve özellikle Yugoslavya devletleri Batı Avrupa’ya ters devletlerdir. Müslüman bir devleti Avrupa topraklarından gönderen kapitalist Avrupa’nın karşısına bu kez komünist ve ateist devletler çıkmıştır.

Batı Avrupa ve liberal devletler açısından kendilerinden farklı olan üç temel konu yüzünden balkan devletleri (Yunanistan ayrı bir konu olarak ele alınmalıdır) belki de hiç bir zaman tam olarak Avrupalı olamayacaktır.

Bu üç temel konun birincisi Avrupa devletlerinin Hristiyan olması ve bunun için savaşmalarıdır. Oysa 600 yıllık Osmanlı hakimiyetinden sonra balkan ülkelerinin hemen hepsinde Müslüman Türk ve yerli Müslüman halklar vardır. Doğu Roma geleneğinden günümüze kadar süren Müslüman düşmanlığı neticesinden Müslümanları önce Anadolu’dan, başaramayınca da bu sefer balkanlardan atmaya çalışmışlardır ve ne yazık ki kısmen de olsa bu konuda başarılı olmuşlardır. Belki fiilen Müslümanlar tamamen atılamamıştır fakat içi boş bir Müslüman kesim ortaya çıkmıştır.

İkincisi, komünizm akımı bütün balkan ülkelerini sarmış ve ayrı ayrı 3 komünist devlet 1991 yılına kadar varlığını sürdürmüştür. Sovyetlerin idaresindeki Bulgaristan’da yaşanan büyük zulümler herkesçe malumdur. Bir yandan Enver Hoca’nın (sadece lakabı hoca olan biri) kurduğu ilk ateist devlet olan Arnavutluk varken diğer yandan en güçlü ve kendi ayakları üzerinde duran Tito'nun Yugoslavya’sı da vardır.  Kapitalizmin düşmanı olup komünizmi benimseyen bu devletlere günümüzde dahi pek sıcak bakılmamaktadır.

Üçüncüsü ise Katolik Batı karşısında balkan devletlerinin Ortodoks Doğu Avrupa olarak değerlendirilmesidir. Söz gelimi, Slovenya ve Hırvatistan olmak üzere balkanlardaki Katolik Slav milletleri, Avrupa Birliği ve Almanya'dan diğer balkan devletlerine nazaran daha çok yardım görmüşlerdir. Ayrıca AB entegrasyonuna bu sayede daha çabuk adapte olmuşlardır.

AB, ABD ve Rusya bu küçük bölgede kendi nüfuzlarını arttırma ve ekonomik çıkarlarını maksimize etme yolunda birbirleriyle çoğu zaman çatışmaktadırlar. Küçük balkan ülkeleri de bir yandan ekonomik olarak AB'ye üye olma gayretindeyken bir yandan Türk yatırımlarını kaçırmamak istiyor. Ayrıca AB ve ABD'ye karşı dengeleyici unsur olarak Rusya yardımlarını da istememezlik yapmıyorlar. Günümüzde balkan devletleri AB entegrasyonuna öncelik vermiş olsa da ne Türk ne de Rus yatırım ve yardımlarına sırtlarını cevirmiş değillerdir.

Bölgedeki dinsel, dilsel, etnik, sosyolojik farklılıklar ve aynı zamanda benzeşmeler öncelikli olarak ülkelerarası yakınlaşmaya engel olmaktadır. Küçük toprak parçalarına ayrılan bu ülkeler; siyasi, askeri ve ekonomik olarak güçlenemedikleri için dışa olan bağımlılıklarını devam ettirmektedirler. Bunun neticesinde Avrupalılaşmaya çalışırken bir yandan Slav kökenlerinden kopamayan, bir yandan da Müslüman Türk adet, gelenek ve görenekleriyle harmanlanmış bir yapıyla Avrupa vizesini de alamayan balkanların akıbeti şimdilik sürüncemede kalmakta ve yıllar geçse de bir arpa boyu yol almaktan öteye geçememektedir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.