ارزشهای مذهبی و اجتماعی اعیاد (جشن ها)

نویسنده: اومار تندجیگورا

ترجمه فارسی: نعمان ساجد

اعیاد روزهای خارق العاده ای در زندگی جوامع است. تقریباً در هر جامعه ای روزهایی وجود دارد که عید به حساب می آیند و به اشکال مختلف از این روز های تجلیل به عمل می اید. مسلمانان هر سال دو عید را جشن می گیرند: عید رمضان وعید قربان.

عید های اسلامی  برای اولین بار در نتیجه دو شرط (روزه و حج) از جمله پنچ شرط اسلام در سال دوم هجری در مدینه تجلیل شد. تجلیل از عید در اسلام، عبادت قبول میشود بر علاوه میتوان گفت که به جا اوردن این عبادت در حالیکه فقط سال دو بار تکرار میشود از عبادت نماز سخت تر است. مسلمانان با انجام دادن عبادت ها  که هدف ان آرامش روح و جسم ، رفع سختی ها، خستگی ها و کسب بخشش الهی است روز های معین سال را منحیث عید جشن میگیرند.

عید در اسلام برعلاوه اینکه منحیث عبادت قبول میشود بعضی ارزش های دیگر را نیز دارد که در پایین به ان اشاره خواهد شد.

بالا بردن ارزش های دینی

عید های اسلامی نسبت به عید های ادیان دیگر ویژگی های متفاوت دارد. به طور مثال مسلمانان در روز های عید عبادت های مثل  تسبیح، تهلیل، تکبیر و طهمید را با هدف تقویت و تجدید ایمان به خدا و حفظ ارزش های اسلامی انجام میدهند.از جمله ارزش های دینی که درعید انجام می شود، نماز جماعت که یکی از بزرگترین آیین های اسلام است در صبح روز اول هر دو عید برگزار می شود.همچنانمسلمانان برای نزدیک شدن به خداوند با ذبح یک قربانی (حیوان) در عید قربان و دادن صدقه از گوشت ان در عید قربان و دادن  صدقه فطر قبل از نماز عید فطر (عید رمضان).

نظر به احادیث برعلاوه این دو عید (عید رمضان و عید قربان) روز های جمعه همچنان منحیث عید قبول میشود. تشابه که بین روز جمعه و هر دو عید وجود دارد خطبه نماز است.

تجدید ارزش های اجتماعی

عید قربان روز جشن و شادی برای همه مسلمانان صرف نظر از مذهب، قومیت، سنت ها و تفاوت های منطقه ای آنهاست. عید ها علاوه بر اهدافی مانند بالا بردن و بهبود ارزش های مذهبی، به توسعه ارزش های اجتماعی نیز کمک می کند. یکی از مهمترین اهداف اجتماعی این عید ها، آگاه سازی مسلمانان از این واقعیت است که آنها دارای عقیده و احساسات واحد هستند. برعلاوه عید ارزش های اجتماعی مانند دیدار و شفقت در بین اقوام ، آشنایان و دوستان را تجدید می کند. اولین قدمی که این ارزشها را تجدید و تحقق می بخشد ، نماز عید است که نزدیک و دور ، پیر و جوان را گرد هم می آورد. عید همچنین به ایجاد احساس شادی و همبستگی بین فقرا و ثروتمندان ، اقوام و همسایگان کمک می کند. مهمترین چیزی که منجر به تحقق این دو عامل میشود ، مشروعیت زکات فطر و صدقه دادن از گوشت قربانی است. عامل اول مختص فقرا و نیازمندان است زیرا حق آنهاست. عامل دوم شامل کل جامعه از جمله فقرا ، اقوام و همسایگان میشود.

اسلام به مسلمانان اجازه می دهد تا عید را طبق سنت خود جشن بگیرند ، مشروط بر اینکه آنها از مقدسات خداوند تخلف نکنند و از حدود او فراتر نروند. این نشان می دهد که اسلام دین مدارا است. در این مورد حدیث واضح که در بخاری شریف وجود دارد را میتوان مثال داد، از حضرت عایشه (رض) روایت شده که میگفت " در کنار من ، دو دختر کوچک ، یکی از جاریه های انصار ، در مورد روز بواس (کلماتی که در تجلیل از انصار و تحقیر دشمنان آنها) آهنگ می خواندند. این دو دختر کوچک حتی خواننده هم نبودند. در این هنگام ابوبکر(رض) نزد من آمد و گفت: «آلات شیطانی در خانه رسول خدا (ص) چی کار میکند!» این حادثه در روز عید اتفاق افتاد. در این مورد ، رسول خدا (ص) فرمود: " ای ابوبکر، هر جامعه ای عیدی دارد ، و این عید ما است." فرمودند" (مسلم ، آیدین ، ​​16 ؛ بخاری ، ایدین ، ​​3).

می توان گفت عید ها یکی از ابزارهای انتقال ارزشهای دینی و عرفی از نسلی به نسل دیگر ، به عبارت دیگر ، از بزرگسالان به کودکان و جوانان است. زیرا کودکان و جوانان در عید ها بیش از دیگران شادی و خشحالی می کنند. کودکان و جوانان همه چیزهایی که مشاهده می کنند بخشی از میراث مذهبی یا عرفی پدربزرگشان است و سعی می کنند فعالیتهایی را که مشاهده می کنند تقلید کنند. با این حال ، امروزه برخی از جوانان بخار این روزهای پر برکت را به فرصتی برای شکستن حرام های خداوند و فراتر رفتن از محدودیت های ان به دلیل تأثیرگذاری از عید های غیر اسلامی تبدیل کرده اند. این یک تهدید بزرگ برای اخلاق و ارزشهای دینی است. والدین و بقیه افراد جامعه باید از این تهدید آگاه بوده و اقدامات پیشگیرانه لازم را قبل از افزایش تأثیر آن انجام دهند.

عید فرصتی برای اتحاد و اتفاق

اسلام همواره اصولی که مسلمانان را در یک خط متحد کرده و آنها را در مسائل اعتقادی و عملی متحد می کند را ارائه کرده است. هر پنج ستون اسلام بر این اصل الهی استوار است. کلیمه شهادت مسلمانان را در یک خدا و یک پیامبر متحد می کند. نماز آنها را در ردیف های فشرده و در نماز جماعت با یک نوع عبادت جمع می کند. روزه باعث می شود که همه مسلمان ها یک ماه روزه بگیرند. حج باعث میشود که همه مسلمانان در یک مکان و به صورت جمعی قدم بزنند. زکات در تقسیم بخشی از ثروت ثروتمندان با فقرا ، نیازمندان و سایر افراد مستحق وسیله میشود. علاوه بر این ، سالانه دو جشن (عید) به مسلمانان اهدا می شود تا احساسات خویشاوندی ، همسایگی ، دوستی و شهروندی را برای وحدت و همبستگی ایجاد کنند. هر یک از این اصول برای پایان دادن به درگیری ها میان مسلمانان  و برای برادری و وحدت اسلامی در مسیر رسول خدا کافی و بسنده است.

در اخیر می خواهم کلمات خود را با یک آیه به پایان برسانم: "بگو: در حقیقت ، دعای من ، عبادت من ، زندگی من و مرگ من برای خدا ، پروردگار جهانیان است." (انعام 6/162).