وضعیت مسلمانان در زمان بحران و بلاها

 نویسنده: مدثر موسی
  تاریخ بلاها به قدمت تاریخ بشر است، و این آفات و بلاها در طبیعت زندگی است. به عبارت دیگر، بحران ها و بلاهادر زندگیاجتناب ناپذیر هست. مسئولیت انسان اين است كه اين وضعيت را بپذيرد و در حد توان خود تلاش كند تا اقداماتی احتیاطی و پیشگیرانه را در دست گیرد.

انسان در زندگی خود با موقعیت های زیادی مانند گرسنگی و سیری، سلامتی و بیماری، شادی و غم مواجه میشود. این حالات دوگانه زندگی (شادی و غم، شادی و ناخوشی) از سنت الله است. اگر در زندگی فقط شادی و لذت وجود میداشت، شاید آدمیزاد از این نوع زندگی خسته میشد و باز هم چیز دیگری میخواست.  خداوند متعال این حقیقت و این حال طبیعی انسان را در قرآن این گونه تأیید می کند:«کشته باد انسان! چه خدا نشناس و ناسپاس است!‏» (سوره عبس: ۱۷:۸۰)

شاعر عرب می گوید:

وقتی انسان در تابستان است، زمستان می خواهد.

زمستان می آید، رد می کند

از شرایط راضی نیست

لعنت به انسان، چه موجود ناسپاسی است.

بیایید تاریخ را از خلقت جهان تا امروز ورق بزنیم. بشریت در طول تاریخ با بلاهای طبیعی مانند طوفان ها، سیل ها و زلزله ها مواجه بوده و این وضعیت همچنان ادامه دارد. همه این بلاها باعث خسارات جانی و مالی مردم می شود. این وضعیت تأثیر مخربی بر مردم دارد.

ممکن است انسان یک روز صبح از خواب بیدار شود، متوجه شود که تمام عزیزان و دارایی های خود را از دست داده است.اما انسان قدرت زنده ماندن و بازسازی جهان را دارد حتی اگر بلاهای بزرگی مانند بلاهای طبیعی را تجربه کند.زیرا ممکن نیست بلاها مانع زندگی انسان شود. روش های زیادی از اعماق تاریخ تا به امروز کشف شده است. بسیاری از مراکز و کلینیک های روانشناسی برای ارائه مشاوره، حمایت مادی و معنوی از افراد آسیب دیده از بلاهای طبیعی ایجاد شده اند که طیف وسیعی از روش های مشاوره را ارائه می دهند. زیرا اهمیت حمایت روانی در این لحظات بحرانی درک می شود.بنابراین شدیدترین پیامد بلاها ناراحتی روانی طولانی مدت است. بنابراین، مهمترین چیز برای افراد آسیب دیده از بلاها سلامت روان شان است، نه از دست دادن پول، ساختمان یا حیوانات شان. در این صورت، هرکس باید این سوال را از خود بپرسد: بهترین حمایت روانی برای اینکه دوباره روی پای خود بایستد، چیست؟

روش های مختلفی برای کمک به مردم آسیب دیده از زلزله و بلاهای طبیعی ایجاد شده وتوسعه یافته است؛ که یکی از آنها برنامه های مشاوره خصوصی است. با این حال، تاثیر این برنامه ها محدود است. زیرا افراد در مراحل اولی از درخواست حمایت روانی اجتناب می کنند. اینجاست که اعتقادات ما نقش مهمی ایفا می کند و اسلام توصیه هایی برای مقابله با چنین بلاها دارد.یک مؤمن سعی می کند قدرت خود را از همان جایی که او را متوقف کرده است به دست آورد. ایمان به خدا و آخرت می تواند مایه امید و الهام او باشد. برعکس، در جوامع غیرمسلمان یا در جوامع بی دین، بلاها می تواند منجر به خودکشی شود. زیرا پس از از دست دادن همه چیز از نظر چنین افراد، زندگی کردن بیهوده است و دیگر معنایی ندارد.

دو نمونه تاریخی از برخورد با بحران ها و بلاها

هنگامی که مسلمانان باور کنند که خداوند زنده و جاودانه، بخشنده یا گیرنده است، مقابله با بلاها برای آنها آسان تر است. زیرا ما از جانب خدا آمده ایم و به سوی او باز خواهیم گشت. ما می‌توانیم کسانی را که در تاریخ ما با مصیبت‌هایی برخورد کرده‌اند مثال بزنیم: 

سمیرا بنت قیس:

حضرت سمیرا یکی از انصار مدینه است و از شخصیت هایی است که با اسلام مشرف شده اند. پدر، برادر و همسرش در جنگ احد به شهادت رسیدند. با شنیدن این خبر اولین چیزی که گفت: «رسول خدا در چه حال است؟ آیا او هنوز زنده است؟" با وجود اینکه شخصی گفت: "بلی او زنده است" خواست تا رسول الله را با چشمان خود ببیند؛ چون رسول الله را دید گفت: پدر و مادرم فدای تو باد یا رسول الله! بعد از زنده ماندن تو، هر نوع بلا و مصیبت به من آسان میشود.» 

خنساء:

آن بانوی ارجمندی که در میان مصیبت‌ها صبر و اراده‌اش افق را پر کرده بود؛ چه کسی نامش را نشنیده است؟ خنساء از قبیله سلیم است. پس از زندگی در جاهلیت و مواجهه با حوادث فراوان به اسلام روی آورد.خنساء دو برادر به نام های سحر و معاویه دارد، هر دو برادرش در جنگ های قبیله ای در زمان جاهلیت جان باختند. خنساء از این اتفاق به قدری غمگین و ناراحت بود که همیشه برای آنها گریه می کرد و تا امروز مرثیه های زیادی در مورد آنها گفته شده است.

خنساء در سال 630 میلادی به همراه قوم خود به اسلام گروید. زنانی که در طول تاریخ گریه میکردند و میترسیدندبه لطف و فضل اسلام به زنانی قوی و صبور تبدیل شدند. چه شد واقعاً؟ در جنگ قادسیه که در سال 636 میلادی بین مسلمانان و امپراتوری پارس درگرفت، چهار پسر خنساء در میان سربازان مسلمان حضور داشتند. خنساء به پسرانش توصیه می کرد که تا رسیدن به شهادت بجنگند و در راه خود صبور و پایدار باشند. در جنگ، پسران از نظر مادر واقعاً پسران خوبی شدند وقهرمانانه جنگیدند تا به شهادت رسیدند.وقتی خبر مرگ شان به خنساء رسید، با دلی سرشار از ایمان و اخلاص این جمله جاودانه را گفت: «الحمدلله که مرا به شهادتشان کرامت بخشید و شرفیاب فرمود، من هم از خداوند می خواهم که ایشان را در بهشت ​​ملاقات کنم و ان شاء الله که ​​ملاقات میکنم.»

در هر دو صورت اتفاق می افتد…

وقتی به نمونه های بالا دقت می کنیم، می بینیم که جنگ و بلاهای طبیعی نتایج مشابهی دارند. در هر دو صورت، ما عزیزان خود را از دست می دهیم؛ بنابراین، مسلمانان در چنین شرایط سختی باید مانند خنساء و سمیرا باشند.

با ارزش ترین چیز برای یک مسلمان اسلام است. بیایید در مورد آن فکر کنیم و با پرسیدن سوال زیر به آن پاسخ دهیم:سمیرا در جنگ احد از حالت رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم پرسید، اما چرا از تشییع جنازه اعضای خانواده خود که در جنگ شهید شده بودند نپرسید؟ چون او یک زن مسلمان واقعی بود. او معتقد بود که زندگی و مرگ از آزمایش های خداوند است و همه ای این کارها در دست خداست و او می تواند هر طور که بخواهد بدهد و یا بگیرد. رسول خدا برای تبلیغ اسلام به او اعتماد کرد.سمیرا آن را راه نجات دنیا و آخرت می دانست و می فهمید که اگر برای پیامبرش اتفاقی بیفتد، تمام وجود اسلام به خطر خواهد افتاد.

نتیجه

قبل از اینکه این نوشته را به پایان برسانیم، باید آنچه را که باید برای مبارزه با بلاها انجام دهیم بیان کنیم:

اقدامات احتیاطی را رعایت کردن:هر کس بدون رعایت احتیاط در برابر مشکلاتی که ممکن است فاجعه به بار آورد، ادعا کند که فقط به خدا توکل می کند، درمانده و این فهمش دور از شریعت محسوب می شود. بنابراین، توکل دو چیز را با هم جمع می کند: ایمان به خدا و ایمان به او به عنوان عامل همه اسباب. در روایتی آمده است که مردی خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم آمد و پرسید: «آیا شترم را ببندم یا بر خدا توکل کنم؟» پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم به او فرمود: «شترت را ببند، سپس توکل کن.»

درس و عبرت گرفتن از تاریخ:الله متعال در کتابش میفرماید: «ای خردمندان! درس عبرت بگیرید» (سوره حشر: ۲:۵۹) پیامبر ما با این جمله خود که «مؤمن از یک سوراخ دو بار گزیده نمی شود» تأکید می کند که ما به عنوان مسلمان باید از بدی ها پیش از وقوع آن جلوگیری کنیم. انواع سهل انگاری هایی که باعث خسارات جانی و مالی در بلاهایی مانند زلزله می شود،نیز در این زمینه قابل ارزیابی است.

در نتیجه باید سعی کنیم کارهای ما را به درستی انجام دهیم و در حین تکمیل کار به بهترین شکل آن به پایان برسانیم. زیرا به ما دستور داده شده است که «خداوند دوست دارد وقتی یکی از شما کاری را انجام می دهد، آن را به بهترین شکل ممکن انجام دهد».